Stelling 1: Als uit bodemonderzoek blijkt dat de grond niet is vervuild, zijn er geen risico’s meer.

Stelling 2: Soms ruiken we iets of zien we iets verdachts in de bodem, maar werken we toch door. Bespreek samen waarom het belangrijk is om alert te blijven – ook bij "schone" grond – en hoe jullie hiermee omgaan op het werk.

Bij veel bouw- en infraprojecten komen medewerkers in contact met de bodem. Denk aan:

• Het ontgraven van putten of sleuven
• Het leggen van kabels en leidingen
• Het plaatsen van geluidsschermen, lichtmasten of bermbeveiliging
• Het uitvoeren van bodemonderzoek of boringen
• Het aanbrengen van funderingen

Hiervoor moet vooraf een bodemonderzoek beschikbaar zijn. De opdrachtgever is wettelijk verplicht deze gegevens aan te leveren. Ook bij "lichte verontreiniging" zijn beschermingsmaatregelen verplicht.

Blootgesteld worden aan gevaarlijke stoffen door het werken in de bodem. Als gevolg hiervan kunnen op de korte en de lange termijn gezondheidsklachten ontstaan.

• Blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de bodem (zoals PAK's, asbest, zware metalen of vluchtige organische stoffen).
• Korte- én lange termijn gezondheidsrisico’s: allergieën, huidklachten, ademhalingsproblemen en zelfs kanker of aantasting van het zenuwstelsel.
• Regelmatige blootstelling aan lage concentraties gevaarlijke stoffen kan net zo schadelijk zijn als kortdurend contact met zwaar verontreinigde grond.

Veiligheidsklasse & de CROW Publicatie 400

Op basis van dit onderzoek wordt het werk ingedeeld in een veiligheidsklasse op basis van de CROW-publicatie 400. Dit is de richtlijn voor het werken in en met verontreinigde bodem:

Deze richtlijn bepaalt de veiligheidsklasse voor het werk:

• Klasse Groen: werken volgens de basisklasse
• Klasse Oranje/Rood/Zwart: aanvullende maatregelen zoals:
  • Gebruik van deco-units voor omkleden/wassen
  • Overdrukcabines en filters in machines
  • Lucht- en gasmetingen
  • Medische keuring (bodemsanering) verplicht
  • DLP-er (Deskundig Leidinggevende Projecten) verplicht aanwezig

Alle maatregelen worden opgenomen in het V&G-plan. Bij twijfel of afwijkingen overlegt de DLP-er met de veiligheidskundige.

Je moet altijd bij het werken in de bodem altijd de basishygiëne opvolgen (basisklasse). Dit betekent:

• Niet eten, roken en drinken op de werkplek
• Handwassen voordat je gaat eten en naar de wc gaat.  

Ook al is de bodem niet sterk vervuild, vaak zitten er toch nog lagere gehaltes aan gevaarlijke stoffen in de bodem. Ook zijn er tal van schimmels en bacteriën in de bodem. Wanneer je deze stoffen over je gehele werkzame leven steeds in kleine hoeveelheden binnen krijgt kan dit op de lange termijn negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid. Gezondheidsklachten als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de bodem kunnen pas duidelijk worden op latere leeftijd.

Hoe bescherm je jezelf tegen gevaarlijke stoffen uit de bodem?

Er zijn verschillende manieren waarmee je in contact kan komen met de (vervuilde) bodem:

1. Via de huid

• Draag altijd lange mouwen en lange broek, bij voorkeur een zak loze overall.
• Vervang of was je kleding regelmatig.
• Draag handschoenen bij alle bodemwerkzaamheden.

2. Via de mond

• Trek vuile kleding en schoenen uit voordat je de schaftruimte binnengaat.
• Was je handen voor het eten of roken.
• Roken, drinken en eten op de bouwplaats is verboden.

3. Via de lucht

• Stop direct bij vreemde geuren (zoals benzine, olie, amandel) of verkleuringen in de bodem.
• Waarschuw je uitvoerder; mogelijk is aanvullend onderzoek nodig.
• Acteer bij uitdamping, neem extra beschermingsmaatregelen zoals vastgelegd bij klasse rood en zwart
• Voorkom stofvorming:
  • Maak de bodem nat
  • Houd rijplaten schoon

Bescherm jezelf tegen gevaarlijke stoffen door het volgen van deze regels. Je eigen gedrag bepaalt voor een groot deel de mate van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen. We werken veilig of we werken niet!

Voor meer informatie:

• Bodemverontreiniging opgesteld door Volandis
  
• HRA gevaarlijke stoffen, zie hoofdstuk 3, 'Stoffen die vrijkomen tijdens het werkproces'
  

Heb je naar aanleiding van deze Toolbox nog specifieke vragen, neem dan contact op met de afdeling Bodem van Heijmans, mail bodem@heijmans.nl of bel 073-543 59 00 of met je Coördinator Veiligheid.